Tesla đảm bảo với hàng triệu người sở hữu xe điện của hàng rằng sự riêng tư của họ "đang và sẽ luôn vô cùng quan trọng với chúng tôi". Những camera gắn trên xe nhằm hỗ trợ lái - theo lưu ý trên website của hãng - "từ đầu vốn được thiết kế để bảo vệ sự riêng tư của các bạn".
Nhưng giữa 2019-2022, các nhóm nhân viên Tesla đã bí mật chia sẻ với nhau thông qua hệ thống tin nhắn nội bộ những video và ảnh đôi khi mang tính xâm phạm đời tư cao được ghi lại bởi chính các camera trên xe của khách hàng, theo các cuộc phỏng vấn của Reuters với 9 cựu nhân viên hãng.
Một số hình ảnh cho thấy khách hàng của Tesla đang ở những tình huống tế nhị. Một cựu nhân viên miêu tả một video về một người đàn ông đến gần một xe ở trạng thái hoàn toàn khỏa thân.
Ba camera nằm phía kính chắn gió của Tesla Model 3. Ảnh: Garsh
Ngoài ra, các cảnh va chạm và kèn cựa nhau trên đường cũng được chia sẻ. Một video tai nạn trong 2021 cho thấy một xe Tesla chạy tốc độ cao trong một khu dân cư và đâm trúng một trẻ nhỏ đi xe đạp, theo một cựu nhân viên khác. Đứa trẻ bị đâm bay sang một hướng, xe đạp văng sang một hướng. Video lan truyền tại một văn phòng của Tesla ở San Mateo, bang California, thông qua các nhóm chat hai người, "như đám cháy rừng", cựu nhân viên này nói.
Những hình ảnh khác đời thường hơn, như ảnh những chú chó và các biển báo giao thông hài hước được các nhân viên lấy làm "meme" bằng việc thêm thắt những chú thích hay bình luận tếu, trước khi đăng lên các nhóm chat. Trong khi một số tin nhắn chỉ được chia sẻ giữa hai người với nhau, thì những tin khác có thể được lan truyền giữa nhiều nhóm, theo nhiều cựu nhân viên.
Tesla có nêu trong "Thông báo bảo mật khách hàng" rằng "nội dung từ camera vẫn ở dạng ẩn danh và không liên kết với bạn hay xe của bạn". Nhưng 7 nhân viên cũ nói với Reuters rằng chương trình máy tính họ sử dụng khi làm việc có thể cho thấy địa điểm ghi hình - nguy cơ hé lộ nơi chủ xe Tesla sinh sống.
Một cựu nhân viên cũng cho biết, một số nội dung dường như được ghi lại khi xe đỗ và đã tắt máy. Nhiều năm trước, Tesla có thể nhận được các video từ xe kể cả khi đã tắt máy, nếu được chủ xe đồng ý. Nhưng hãng đã dừng việc này.
"Chúng tôi có thể nhìn vào bên trong garage của mọi người cũng như tài sản riêng tư của họ", một cựu nhân viên khác nói.
Reuters cũng liên lạc với hơn 300 cựu nhân viên Tesla - những người đã làm việc cho hãng trong 9 năm qua cũng như đã tham gia vào việc phát triển hệ thống lái tự động. Hơn 12 người đồng ý trả lời câu hỏi, tất cả đều yêu cầu được ẩn danh.
Việc chia sẻ những video nhạy cảm phản ánh một trong những tính năng ít được lưu ý của các hệ thống AI: cần có những đội ngũ con người giúp huấn luyện máy móc học hỏi các nhiệm vụ tự động, như lái xe.
Từ khoảng năm 2016, Tesla có hàng trăm nhân viên ở châu Phi và sau đó là Mỹ để dán nhãn hình ảnh nhằm giúp ôtô học cách nhận diện người đi bộ, biển báo giao thông, xe công trường, cửa garage và những chủ thể khác thường xuất hiện trên đường hoặc tại nhà của khách hàng. Để thực hiện được điều đó, những người dán nhãn dữ liệu được truy cập vào hàng nghìn video hay hình ảnh ghi lại từ camera của ôtô.
Sau đó Tesla tự động hóa quy trình, đóng cửa một trung tâm dán nhãn dữ liệu ở San Mateo trong 2022. Nhưng hãng tiếp tục sử dụng hàng trăm nhân viên dán nhãn dữ liệu ở Buffalo, bang New York. Hồi tháng 2, Tesla nói số nhân viên đã tăng 54% trong 6 tháng trước đó, đạt 675 người.
Hai cựu nhân viên nói họ không thấy băn khoăn khi chia sẻ các hình ảnh, rằng khách hàng đã đồng ý, hoặc rằng từ lâu mọi người đã không màng đến bất cứ kỳ vọng hợp lý nào về việc bảo mật dữ liệu cá nhân. Ba người khác, nói cảm thấy lo lắng.
Một người khác cho rằng không có gì sai trong việc chia sẻ hình ảnh, nhưng miêu tả một tính năng cho phép người dán nhãn dữ liệu nhìn thấy địa điểm của nơi ghi hình trên Google Maps là một "sự xâm phạm lớn đến đời tư".
Camera ở cột B của xe Tesla. Ảnh: PackMan730
Để phát triển công nghệ lái xe tự động, Tesla cũng thu thập lượng lớn dữ liệu từ hàng triệu xe trên toàn cầu. Hãng đề nghị các chủ xe cấp phép trên màn hình cảm ứng của xe trước khi Tesla lấy dữ liệu. Còn trên website của Tesla nêu "Dữ liệu của bạn thuộc về bạn".
Cũng trong thông báo về bảo mật khách hàng, Tesla giải thích rằng nếu một khách hàng đồng ý chia sẻ dữ liệu, "xe của bạn có thể thu thập dữ liệu và cho phép Tesla phân tích. Việc phân tích này giúp Tesla cải tiến sản phẩm, tính năng, và chẩn đoán lỗi nhanh hơn". Hãng cũng nêu rằng dữ liệu có thể gồm "các video ngắn hoặc ảnh", nhưng không liên kết với tài khoản của khách hàng hoặc số VIN của xe, và không nhận dạng được cá nhân khách hàng.
Những năm gần đây, hệ thống camera tích hợp trên xe Tesla vốn gây ra nhiều tranh cãi. Ở Trung Quốc, xe Tesla từng bị cấm ra, vào một số khu vực vì những lo ngại bị ăn cắp thông tin.
Tháng 2 vừa qua, Cơ quan bảo vệ dữ liệu Hà Lan (DPA), nói họ đã điều tra khả năng vi phạm quyền riêng tư của Tesla đối với chế độ lái Sentry - một tính năng được thiết kế để ghi lại bất cứ hành vi nghi ngờ xung quanh khi một xe đang đỗ và gửi cảnh báo với chủ xe.
Nhưng DPA xác định rằng không phải Tesla mà là các chủ xe mới là người chịu trách nhiệm cho việc ghi hình. Cơ quan này cũng quyết định không phạt hãng sau khi Tesla nói đã thực hiện nhiều thay đổi đối với chế độ Sentry, gồm cả việc nháy pha để thông báo với người qua đường rằng họ có thể đang được ghi hình.
Mới đây tại Đức, Tesla cảnh báo các chủ xe rằng chế độ Sentry khi tự động ghi hình có nguy cơ phạm luật về quyền riêng tư. Cảnh báo được đưa ra sau khi Hiệp hội người tiêu dùng Đức (VZBV) cáo buộc hãng không nhắc đến tính năng này khi quảng bá xe.
Sau một buổi điều trần ở Berlin, Đức, Tesla giải quyết rắc rối bằng một tuyên bố, nêu rằng có thể sẽ không quảng bá sản phẩm theo cách cũ.
Tesla gọi chế độ lái tự động của hãng là Autopilot. Công nghệ ra mắt năm 2015, gồm những tính năng tiên tiến cho phép tài xế chuyển làn bằng việc bật xi-nhan và tự đỗ xe song song. Để giúp hệ thống hoạt động, Tesla lắp các cảm biến, radar và một camera ở kính chắn gió. Phiên bản nâng cấp năm 2016 gồm đến 8 camera quanh xe để thu thập nhiều dữ liệu hơn và mang lại khả năng hoạt động tốt hơn.
Tầm nhìn của Elon Musk, giám đốc điều hành Tesla, còn nhắm đến chế độ lái hoàn toàn tự động có thể thay thế một tài xế con người. Phiên bản thử nghiệm ra mắt tháng 10/2020 và đến tháng 2 vừa qua, Tesla phải triệu hồi hơn 362.000 xe Mỹ để nâng cấp phần mềm tự lái sau khi Cơ quan An toàn đường cao tốc Mỹ nói tính năng này có thể khiến xe vượt tốc độ giới hạn và nguy cơ gây va chạm tại các điểm giao cắt.
Để dạy cho máy móc tiến bộ, Tesla dường như vẫn phải cần đến đội ngũ nhân viên dán nhãn hình ảnh với nguồn dữ liệu là các video và ảnh từ xe Tesla.
Mỹ Anh
